China: Big Brother is watching you!

De reis naar China verliep helaas niet helemaal zoals gepland. Toen Lhagvaa me op de dag van vertrek naar het vliegveld bracht begon de lucht er steeds gevaarlijker uit te zien en voordat we het wisten zaten we midden in een zandstorm. De storm was zo heftig dat ik vermoedde dat dit wel eens consequenties kon hebben voor mijn vlucht. Op het vliegveld aangekomen werd dit helaas bevestigd. Mijn vlucht was met liefst 9 uur uitgesteld! Ondanks deze mededeling bleef het vrij rustig in mijn hoofd, geen storm op komst. Buiten echter was de zandstorm overgegaan in een flinke sneeuwstorm (nadat het in de tussentijd ook nog gehageld had). Het grillige weer van Mongolië wilde zich nog een keer aan mij laten zien.
Blijkbaar had Air China al veel ervaring opgedaan met deze situatie want binnen een uur stond er een bus klaar om ons naar een hotel te brengen waar we een kamer zouden krijgen. Toen we bij het hotel aankwamen kreeg ik te horen dat ik de kamer moest delen met iemand anders, dit omdat ik alleen reisde en de luchtvaartmaatschappij ook weer niet ál teveel geld wilde uitgeven aan service. Mijn kamergenoot bleek Albert te heten, kwam uit de Filipijnen, was rijk en bleek ontzettend veel van reizen te houden. Dat was prettig want ik vind reizen ook best wel leuk. De middag vloog dan ook voorbij en voor we het door hadden zaten we 9 uur later in het vliegtuig. In de tussentijd had Albert me nog uitgenodigd om bij hem te verblijven als ik naar de Filipijnen kwam. Omdat me dat geweldig leek antwoordde ik hier positief op. Eenmaal aangekomen op vliegveld Beijing namen we afscheid, wisselden telefoonnummers uit en spraken af contact te houden.
De dagen daarna hadden we af en toe contact over hoe het mij in China beviel. Op een bepaald moment echter werd de toon van de appjes anders. Hij vroeg opeens of ik met hem mee ging naar Hongkong, Singapore, Ierland, Schotland en IJsland. Toen ik hierop nee antwoordde was zijn reactie dat hij hoopte dat ik wel "a good boy" zou zijn als ik naar de Filipijnen kwam en of ik wel genoeg "rubber" wilde meenemen. Aangezien ik vanaf het begin het sterke vermoeden had dat Albert homo was, was samen op reis in combinatie met "a good boy" zijn en een koffer vol "rubber" niet precies waarop ik zat te wachten... Omdat ik er toch niet helemaal zeker van was of het grappig bedoeld was besloot ik mijn antwoord neutraal te houden en antwoordde dat ik niet precies snapte wat hij bedoelde maar dat ik al een lieve vriendin had, dat zij alles was wat ik wilde en ik geen behoefte aan iemand anders had. Blijkbaar was Albert wél serieus geweest en was dit niet het antwoord waarop hij zat te wachten, want sindsdien heb ik niets meer van hem vernomen... Ik vermoed dat ik een nieuwe slaapplaats moet zoeken in de Filipijnen.

En toen was ik in het pittoreske Beijing met zijn 22 miljoen inwoners. Het was me al snel duidelijk dat mijn zoektocht naar privacy hier niet beloond zou gaan worden. Zelfs niet op de hotelkamer want de geluiden van de straat drongen dwars door de muren heen. Dus werd het motto: het is zoals het is. De eerste keer op straat in Beijing is een aparte gebeurtenis. Je ontkomt niet aan de vooroordelen over Chinezen, ze schreeuwen, zijn brutaal, kruipen voor (totdat ze tegen een elleboog oplopen), denken dat ze de enige op de wereld zijn, hebben geen tafelmanieren en ga zo maar door. Na een paar dagen kom je er achter dat er ook Chinezen zijn die niet aan die vooroordelen voldoen. Nog sterker, de grote meerderheid gedraagt zich eigenlijk gewoon als mens. Chinezen zijn hele aardige, vriendelijke en behulpzame mensen. Maar omdat wij zo makkelijk vinden dat alleen wat wij doen goed is keuren we hun gedrag af. En ja af en toe zou je ze het liefst onder de grond stoppen, maar dat wil ik met Nederlanders ook wel eens.
Nu moet ik eerlijk zeggen dat Beijing niet mijn stad is. Ik vind het maar een grijze en grauwe stad waar heel veel smog is (in de winter blijkt het nog erger te zijn) en waar hoogbouw, flats, de boventoon voeren. Maar ja, hoe moet je anders 22 miljoen mensen huisvesten. De stad blijft groeien en dus komen er steeds meer (nog hogere) flats bij. Natuurlijk heeft de stad ook zijn mooie kanten waarbij, vind ik, de parken het meest in het oog springen. Een van die parken was het Temple of Heaven park dat maar liefst 267 ha groot is. Ik heb hier een halve dag rondgelopen en genoten van de rust. Maar het meest opvallende waren de bezigheden die de voornamelijk oudere Chinezen hier uitoefenden. Natuurlijk werd er Tai Chi beoefend maar er werd ook gedanst, men speelde shuttle voetbal, er werd gevliegerd, gezongen, massages gegeven, er werd ochtendgymnastiek aan diverse rekken gedaan, een soort Kung Fu in slow motion uitgevoerd, men was aan het badmintonnen, joggen en ga zo maar door. Af en toe dacht ik wel dat ik in de film "One flew over the cuckoo's nest" zat, want als iemand (met niemand in de buurt) 10 minuten alleen maar staat te klappen of 10 minuten met zijn lippen allerlei bewegingen aan het maken is, raak ik de draad kwijt. Maar dat zal ongetwijfeld aan mij liggen.
Buiten al die activiteiten is het een zéér goed onderhouden park, met heel veel groen, goede wandelpaden, genoeg bankjes, bloemenperken en natuurlijk enkele tempels. Kortom ik heb me daar prima vermaakt.
Wat me verder opviel was het aantal openbare toiletten. In Nederland kom je ze bijna niet tegen, in Beijing kun je ze niet missen. Dat laatste komt in eerste instantie omdat er ontzettend veel zijn. In tweede instantie omdat als je in de buurt bent je de geur vaak niet kunt missen. Dat laatste is met name in de hútòngs het geval. Dit zijn hele oude buurten met smalle straatjes. Tijdens het bouwen van deze buurten werd er in de woningen wel water aangelegd maar geen toiletten. In plaats daarvan werden er openbare toiletten aangelegd. Aangezien de woningen nog steeds geen toilet hebben worden de openbare toiletten nog volop gebruikt.
Nu zijn er verschillende soorten openbare toiletten. Degenen die in de omgeving van belangrijke gebouwen of toeristische attracties staan zijn schoon, goed onderhouden en hebben vaak een zittoilet. Staan ze in de hútòngs dan wordt de kwaliteit iets minder. Een zittoilet kennen ze niet, een hurktoilet is de meest luxe vorm die ze gebruiken. Als je geluk hebt staat het hurktoilet in een afgescheiden ruimte die je middels een deur kunt afsluiten. Vaak is die deur echter niet aanwezig en heb je dus "open huis" Maar het kan nog erger. Regelmatig komt het voor dat de muurtjes er ook niet zijn. Je kunt dan gezellig op de hurken naast elkaar zitten en alle geluiden op je in laten werken. Ondertussen staan tegenover je degene die voor de kleine boodschap kwamen. Voor degenen die nog niet afgehaakt zijn het volgende (let op, dit kan als ranzig ervaren worden). Bij laatst genoemde toiletten wordt er niet constant gespoeld. Het kan dus zijn dat er nog een herinnering van je voorganger ligt... Jullie snappen dat ik nog ff geknepen heb totdat ik een privé kamertje gevonden had.

Nu vind ik het iedere keer weer best moeilijk om iets op papier te zetten, maar deze keer vond ik het extra lastig omdat bijna alles verliep zoals gepland. Op zich was dat natuurlijk heel prettig en ook verklaarbaar. Ten eerste had dit te maken met het feit dat het een georganiseerde reis was, en ten tweede is in China alles goed geregeld. Met dat laatste bedoel ik eigenlijk dat bijna iedereen zich aan de regels houdt en er weinig rare dingen gebeuren. Doe je dat namelijk niet dan heb je een probleem. Het hele land hangt vol met camera's zodat ze je altijd en overal kunnen volgen. En om te zorgen dat iedereen zich nog netter gedraagt is men bezig met de invoering van een sociaal-punten-systeem ... voor alle 1.4 miljard Chinezen. Momenteel loopt de testfase al onder miljoenen Chinezen en is het de bedoeling dat het in 2020 definitief ingevoerd wordt.
Het systeem komt er kortweg op neer dat als je iets goeds doet je beloond wordt, en als je iets slechts doet je gestraft wordt. Iedereen begint met een aantal punten en afhankelijk van je gedrag kunnen dit er dus meer of minder worden.
Waarvoor je puntenaftrek of bonuspunten krijgt is nog niet helemaal duidelijk. Wat wel al is uitgelekt is dat je voor o.a. slecht rijgedrag, teveel videospellen kopen, roken in 'niet roken zones', door rood lopen, voordringen bij boarden en zwartrijden puntenaftrek kunt verwachten. Hierdoor bestaat de mogelijkheid dat je op een zwarte lijst komt die voor werkgevers inzichtelijk is. Gevolg kan dus zijn dat je je carrière op je buik kunt schrijven. Je krijgt overigens wel bericht als je op zo'n lijst komt te staan en je kunt hier zelfs tegen in beroep gaan. Hoe groot de kans op succes is is niet bekend. Andere 'straffen of beperkingen' die opgelegd kunnen worden zijn o.a. trager internet, reisbeperkingen, geen goede hotels tijdens vakanties of geen treinkaartjes kunnen kopen.
Wanneer je je echter gedraagt door o.a. je rekeningen op tijd te betalen of regelmatig je familie te bezoeken kun je voorrang krijgen bij het boeken van vakanties, korting op energie of betere rentetarieven krijgen bij de bank.
Om zoveel mogelijk data te verzamelen heeft de overheid al de 'medewerking' gekregen van Alibaba (grootste webwinkel in Azië) en WeChat, de Whatsapp+++ van Azië. Chinezen doen echt níets zonder WeChat, alles wat ze in het dagelijks leven nodig hebben is te regelen en te betalen via deze app. Deze twee 'grootheden' zullen dus nogal wat 'interessante' data aanleveren die de overheid kan gebruiken, samen met andere informatie, voor het berekenen van het aantal punten per inwoner. Verder zullen er nog meer camera's komen om het gedrag van de Chinezen te kunnen beoordelen. Meer informatie is op dit moment nog niet bekend maar er zal de komende tijd ongetwijfeld meer uitlekken of aangekondigd worden door de overheid. Soms ben ik extra blij dat ik kan gaan en staan waar ik wil!

Woensdag vlieg ik naar Hongkong en sluit ik het hoofdstuk China af. Het is een land met meerdere gezichten. Aan de ene kant heb je de grote steden waar het tering druk is, het verkeer een puinhoop is, de voetgangers loslopend wild zijn, de in grote getale aanwezige flats hoog zijn en de smog gigantisch is. Aan de andere kant heb je het platteland en het bergachtige landschap waar de lucht schoon is, het dagelijks leven relaxter lijkt en de vergezichten geweldig zijn. Voor het hele land geldt dat het eten heerlijk is (en in de verste verte niet op de Nederlandse Chinees lijkt), men nog steeds nauwelijks Engels spreekt, de meeste scooters en brommers elektrisch zijn en de Chinese taal net zoals het Russisch niet te begrijpen is. Als laatste was het zeer prettig dat door de Chinese tafelmanieren het gehannes van mezelf met de stokjes niet opviel en ik af en toe lekker aan kon kliederen.

Op naar het vervolg zonder mijn 3 reisgenoten, met wie het deze trip gelukkig goed toeven was. Tot zover China!

Zàijiàn

Werner